چاپ دیسپرس نوعی از چاپ پارچه است که در آن از رنگزاهای دیسپرس استفاده میشود. این نوع چاپ در مواردی که پلی‌استر با الیاف طبیعی ترکیب میشود، با استفاده از روش‌های خاصی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
چاپ دیسپرس چه کاربردی دارد؟
رنگ مخصوص پارچه برای نقاشی و چاپ روی پارچه های نخی، ویسکوز، جیر، حریر و … استفاده میشود. برای چاپ روی پارچه های پلی استر در روش چاپ دیسپرس از رنگزاهای دیسپرس استفاده می‌گردد. همچنین با ترکیب پلی‌استر با انواع الیاف طبیعی میتوان از چاپ دیسپرس روی آنها استفاده کرد.
رنگ‌های پارچه به چند شکل عرضه می‌شوند و ویژگی آنها چیست؟
رنگ‌های پارچه در ۲ نوع متفاوت عرضه میشود. دسته اول غلظت بیشتری داشته و با قلم مو باید بر روی پارچه اجرا شود و دسته دوم که رقیق و به صورت اسپری میباشد.
رنگ‌های پارچه حلال در آب هستند که بعد از خشک شدن ثابت شده و قابل شست وشو در آب گرم، ماشین لباس شویی و … می باشند. این رنگها نمایی درخشان با قابلیت پوشانندگی بالایی دارند که بر روی انواع پارچه های رنگی قابل استفاده می باشند و می توان برای تزئین انواع لباس، روسری، پرده، رومیزی، کیف و کفش پارچه ای و … از آن ها استفاده کرد.
معرفی رنگ دیسپرس و ویژگی‌های آن
رنگ دیسپرس یا رنگ پراکنده که برای چاپ دیسپرس استفاده میشود به صورت پودر به فروش می‌رسد و یک رنگ غیر یونی است. این نوع رنگ انحلال کمی در آب داشته و مقاومت خوبی در برابر نور، شستشو، سایش و تصعید دارد.
از رنگ دیسپرس برای رنگرزی الیاف پلی استر و استات سلولز استفاده میشود. این نوع رنگ در صنایع کاغذ، چرم و نساجی کاربرد دارد. این نوع رنگ روی الیاف استات سلولز نقطه اشباع بالایی دارد و هنگام فرایند رنگرزی، هیچ گونه تغییرات شیمیایی روی آن ایجاد نمی‌شود.
رنگینه‌های دیسپرس در دمای نسبتا پایین، به صورت گاز توسط مولکول های استات سلولز و الیاف مصنوعی جذب می‌شوند. این فرایند برگشت‌پذیر است و می تواند از روی اجسام رنگرزی و یا چاپ شده تصعید و مجددا در قسمتی دیگر جذب شود.
همان طور که گفته شد، رنگ دیسپرس حلالیت کمی در آب دارد و مقدار حلالیت آن در دمای ۸۰ درجه سانتیگراد یک میلی گرم بر لیتر است. به همین دلیل، در هنگام چاپ دیسپرس پارچه برای حفظ پایداری رنگ در حمام رنگرزی و در دمای بالا باید عامل دیسپرس کننده به رنگ افزود.
عامل دیسپرس کننده معمولا یک ماده فعال است که به سوسپانسیون افزوده میشود تا مانع از جدایی ذرات شده، از تجمع و ته نشینی آن ها جلوگیری کند.
نحوه عملکرد رنگ دیسپرس
برای استفاده از رنگ های پراکنده در چاپ دیسپرس، دو روش وجود دارد. یکی دما و فشار زیاد ودیگری روش ذوب گرم.
در روش دما و فشار، دما فقط ۱۳۰ درجه سانتیگراد و فشار فقط ۰.۲ مگا پاسکال است. دلیل نامگذاری این روش آن است که سایر رنگ ها معمولا در فشار اتمسفر مورد استفاده قرار گرفته و دمای رنگ آمیزی بیشتر از ۱۰۰ درجه سانتیگراد نیست.
رنگ آمیزی پد خشک همیشه در آب صورت نمی پذیرد. برعکس، محلول رنگ آمیزی رنگ باید روی سطح الیاف پر شده، سپس الیاف خشک شده به مدت ۳۰ دقیقه به اتاق خشک کن منتقل شود. با توجه به این فرآیند رنگرزی در چاپ دیسپرس، می توان رنگ های پراکنده را به نوع درجه حرارت بالا، متوسط و پایین تقسیم کرد. رنگ های پراکنده نوع دمای بالا، بیشترین وزن مولکولی و بهترین مقاومت در برابر تصعید را دارند.
در دمای رنگرزی، بخشی از رنگ‌های دیسپرس با استفاده از اثر ماده دیسپرس در مولکول های رنگ در حمام رنگ حل می‌شوند. سپس به صورت مولکول روی سطح فیبر جذب می‌شوند.
در این هنگام، منطقه آمورف در الیاف پلی استر منبسط شده و یک سوراخ ایجاد میشود. اندازه این سوراخ به اندازه کافی بزرگ است تا بتواند در دمای رنگ آمیزی، مولکول های رنگ را در خود جای دهد.
به این ترتیب، انتشار مولکول های رنگ در فیبر آسان است. در پایان رنگ آمیزی، سوراخ پف کرده قبلی با کاهش دما کوچک شده و مولکول های رنگ را در فیبر قرار می‌دهد. مولکول های رنگ در نهایت یک واحد مولکولی با وزن مولکولی کم تشکیل می دهند که باید در فیبر جامد قرار گیرد.
چاپ پارچه الیاف طبیعی
منسوجاتی که از الیاف طبیعی به وجود آمده اند رنگ‌پذیری مطلوبی دارند. پارچه‌های مخصوص چاپ پارچه از الیاف طبیعی دستگاه سیلک اسکرین و چاپ مستقیم می باشد از این روش چاپی میتوان بر روی پارچه های پنبه ای, ابریشمی, نخی, پارچه های پشمی و پارچه‌های کتان استفاده نمود.
فرآیند دیسپرس کنندگی در چاپ دیسپرس پارچه برای پخش رنگ در رنگ آمیزی مواد نساجی، که حاوی الیاف طبیعی و یا مصنوعی هستند، رخ می‌دهد. این رنگدانه ها ممکن است در آب یا حلال های آلی حل شوند.
چاپ پارچه های پشمی و ابریشمی
چاپ پارچه‌های پشمی به مقدمات اساسی احتیاج دارد و مشابه مقدمات رنگرزی آنها میباشد. در مقدمات چاپ پارچه پشمی می‌باید جهت تسریع جذب آب، پارچه در حمام اسیدی هیپوکلریت کلرینه گردد. در غیر این صورت، پارچه نمی‌تواند مقدار کافی رنگینه جذب نماید. کلرینه کردن باعث تورم بیشتر پشم گردیده و علاوه بر جذب رنگینه بیشتر، جلا و درخشندگی پشم را افزایش می‌دهد. انجام نایکنواخت کلرینه کردن باعث جذب نایکنواخت رنگینه می‌گردد.
پارچه‌های پشمی بسیار کمتر از پارچه‌های پنبه‌ای چاپ می‌شوند. جهت تولید نخ‌های پشمی ملانژ معمولا فتیله شانه شده آن چاپ می‌گردد. برای چاپ پارچه پشمی میتوان از رنگینه‌های مناسب برای رنگرزی پشم استفاده نمود. معمولا، برای عمق رنگی کم از رنگینه‌های اسیدی و برای عمق زیاد از رنگینه‌های کمپلکس فلزی استفاده میشود. گرچه، رنگینه‌های بازی دارای درخشندگی بالایی میباشد ولی ثبات شستشوی آنها بسیار پائین است. رنگینه‌های راکتیو مخصوص پشم از درخشندگی و ثبات خوب برخوردار میباشد.
دررنگرزی الیاف پشمی، پلی استر نقش دیسپرس کنندگی و یکنواخت کنندگی بسیار خوبی داشته و در هنگام چاپ دیسپرس پارچه، از لکه گذاری رنگ‌های دیسپرس روی الیاف پشمی جلوگیری می کند.
پارچه ابریشم طبیعی چاپ شده جزو پارچه‌های گران قیمت محسوب میشود. از آنجایی که لباس‌هائی که از این پارچه‌ها تهیه میشود کم پوشیده شده و زیاد شسته نمی‌شود، ثبات شستشویی بالائی از آنها خواسته نمی‌شود و هدف اصلی کسب رنگ‌های درخشان میباشد که بیشتر با رنگینه‌های اسیدی و گاهی با رنگینه‌های کاتیونی (بازی) حاصل می‌گردد.
پلی استر در رنگرزی این نوع پارچه ها هنگام چاپ دیسپرس نقش دیسپرس کنندگی خوبی خواهد داشت.
غلظت دهنده‌های معمول برای چاپ ابریشم تیلوز (سی- ام – سی)، کتیرا و صمغ انگلیسی میباشد که در شستشو به راحتی حذف میشود. چاپ مستقیم با رنگینه‌های اسیدی و همچنین چاپ برداشت آنها برای ابریشم، با چاپ پشم با رنگینه‌های اسیدی مشابه است.
گروه کارخانجات پیله میتوانند با داشتن فناوری های نوین و پیشرفته چاپ دیسپرس پارچه را به بهترین نحو انجام دهند.
چاپ روی پارچه در کارخانجات پیله
چاپ به روی پارچه یکی از شگفت‌انگیز‌ترین متدها و روش‌هایی است که نیاز به دانش و تکنولوژی پیشرفته و فوق‌العاده حرفه‌ای دارد.
در گروه کارخانجات پیله این پیشرفت‌ها به همین صورت ادامه داشته تا اینکه امروزه طراحان موفق شده‌اند انواع چاپ را به روی پارچه به صورت فوق العاده حرفه ای و با کیفیت انجام دهند.
نکته مهم و جالب توجه درباره چاپ روی پارچه ای که در کارخانجات پیله انجام میشود این است که این چاپ ها فوق العاده محکم و پایدار بوده و هیچگونه اثر منفی به روی جنس پارچه وارد نخواهند کرد در حقیقت چاپ به روی پارچه به لحاظ دانش و تکنولوژی فوق العاده حرفه ای میباشد و در اثر چاپ هیچ گونه تغییری در جنس پارچه ایجاد نخواهد شد. همچنین در چاپ پارچه انتخاب رنگ ها هم به کیفیت و ماندگاری طرح‌ها کمک بسیاری می‌کند.
