تکمیل پارچه

عملیات تکمیل پارچه تریکو و تاثیر آن بر کیفیت پارچه

منظور از «تکمیل پارچه» (Finishing) در نساجی، مجموعه عملیات و مراحل انجام شده بر روی فرآورده نساجی با هدف بالا بردن کیفیت و مرغوبیت آن می باشد. در تولید فرآورده‌های نساجی، تکمیل پارچه به تمام مراحلی اطلاق می‌شود که نخ، پارچه و منسوجات کشباف طی می‌کنند تا ظاهری بهتر، کارایی بی‌نقص و زیر دستی لطیف و متناسب داشته باشند.

در صنعت نساجی و پوشاک، تکمیل بر روی پارچه به منظور افزایش درخشندگی، نرمی، زیبایی، ثبات دائمی، اتوپذیری، تغییر کاربری، آبرفت گیری و نظایر آن صورت می‌گیرد. همچنین در بعضی موارد مقاوم کردن پارچه در برابر آتش، آب و برخی حشراتی از دیگر اهداف تکمیل کالای نساجی است. تکمیل کالای نساجی در مراحل مختلف تولید پارچه انجام می‌شود. این مراحل ممکن است پس از بافندگی پارچه و یا پس از رنگرزی و چاپ رخ دهد. به همین منظور تکمیل کالای نساجی توسط مهندسین این صنعت در تقسیم‌بندی‌های مختلفی تعریف می‌شود.

به طور کلی نوع تکمیل بر روی منسوجات وابسته به مورد مصرف آنهاست.

روش های تکمیل پارچه

در عملیات تکمیل، پارچه تحت اعمال شیمیایی و مکانیکی قرار می‌گیرد و علاوه بر این که ارزش تجاری آن بالاتر می‌رود، مشتری پسندتر نیز می‌شود. پارچه‌ها با توجه به نوع و جنس‌شان، از عملیات خاص تکمیلی برخوردار می‌باشند. پارچه‌های با جنس الیاف گیاهی، حیوانی و یا مصنوعی هر کدام عملیات تکمیلی خاص خود را می‌طلبند.

روش‌های تکمیل به سه دسته کلی تقسیم می‌شود:

الف) روش های فیزیکی

ب) روش های شیمیایی

ج) روش های شیمیایی و فیزیکی

انواع تکمیل نیز به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱) تکمیل موقت یا ناپایدار مانند اتو زدن و نرم کردن

۲) تکمیل دائم مانند نمدی کردن و خارزدن

۳) تکمیل ثابت مانند پلیمریزه کردن منومری در سطح کالا

برخی از عملیات تکمیل بر روی پارچه‌های تریکو و مزایای آن:

ترموست: به عمل فیکس کردن الیاف مصنوعی همانند پلی استر و لاکرا و تا حدودی پرز سوزی قبل از رنگرزی گفته می شود که این مهم در راستای جلوگیری از شکستگی و آبرفت پارچه ها انجام می گردد. این عمل را می توان به دو روش بغل بسته توسط دستگاه ترموست و یا بغل باز توسط دستگاه استنتر انجام داد

پخت: پنبه خام دارای مقداری چربی و موم می‌باشد که به آن زیردستی نرم می‌بخشد ولی در مقابل باعث دفع آب گردیده و تکمیل را با مشکلاتی مواجه می‌سازد. این مواد همچنین باعث سفیدگری و رنگرزی نایکنواخت می‌گردند. جهت جداکردن ناخالصی‌های پنبه از پخت استفاده می‌شود.

نرمکن: نرم کننده‌ها مایه لطافت و نرمی زیر دست پارچه می‌شوند. طی روندکارهای چاپ و رنگرزی و عملیات تکمیل بدلیل استفاده از حرارت و فشار فیزیکی و یا استفاده از موادشیمیایی، زیردست پارچه حالت خشک و شکننده‌ای پیدا می‌کند که آن را بوسیله نرم کننده‌ها، نرم و لطیف می‌نمایند. استفاده از نرمکن در مصارفی ماننده پارچه های نوزادی و لباس راحتی نقش به سزایی دارد.

کامپکت (Compact): آخرین مرحله در تکمیل پارچه های گرد باف بغل بسته دستگاه کامپکت است که فلسفه وجود این مرحله پس از مرحله خشک‌کن این است که حلقه های بافتی که تحت کشش کاذب از یکدیگر فاصله پیدا کردند به صورت فیزیکی – مکانیکی به کمک نمد و سیلندر داغ به یکدیگر فشرده و نزدیک شوند، سپس در موقعیت جدید تثبیت کردند تا زمانی که در آب تحت شستشو قرار می گیرند، از کوتاه شدن و در نتیجه آب رفتگی پارچه کاسته گردد. در اکثر موارد زمانی که تولید کننده در مورد پارچه با مسئله ای برخورد می نماید، مشکل را در آخرین مرحله جستجو می نماید. از این رو، دستگاه کامپکت تمام مسئولیت تکیمل پارچه را به دوش می کشد.

 

تکمیل پارچه مانند ضد آب کردن
پارچه ضد آب

استنتر: استنتر به منظور تکمیل پارچه های عرض باز مورد استفاده قرار میگیرد. ورودی بطول ۵ تا ۶ متر مجهز به سیستم زنجیر و پین و محفظه بخار ورودی با ۶ یا ۸ اتاقک خشک کن وسیستم خنک‌کننده در خروجی دستگاه می باشد. معمولاً ورودی استنتر دستگاه فولارد جهت آبگیری و افزوده نمودن نرم کننده و پودر صاف کنجهت جلوگیری از کج شدن پارچه به استنتر اضافه می‌شود. دستگاه های استنتر پیشرفته دارای صفحه لرزان می باشد که علاوه برخشک کردن پارچه، کلیه تنش های موجود در پارچه را از بین می‌برد و در بسیاری موارد بعد از این مرحله نیاز به کامپکت نیز نمی‌باشد و فقط پارچه توسط استنتر و با کلندر اتو و تثبیت می شود.

تیغ (cutter): در این مرحله از دستگاهی جهت باز کردن پارچه های بغل بسته از کاتر که مجهز به چشمی می‌باشد استفاده می‌شود که این چشمی خط سوزن افتاده روی پارچه را رونمایی کرده و باعث می‌شود که کاتر بصورت مستقیم پارچه را بصورت عمودی برش دهد و آن را از حالت پارچه بغل بسته به پارچه با عرض باز (یه لا) تبدیل نماید.

خار زنی:خارزنی یا Raising به نوعی تکمیل به منظور بلند کردن الیاف پارچه توسط سوزن های دستگاه گفته می شود. که سطح پارچه پس از این تکمیل به صورت کرک دار در می‌آید.

براشینگ: عمل براشینگ به بلند کردن پرزهای بسیار ریز از روی پارچه توسط الیاف کربن یا سرامیک با دور بسیار بالا گفته می‌شود. در این فرایند توسط الیاف فوق کوبیده شده و پارچه تکمیل شده بسیار نرم و اصطلاحاً پوست هلویی می شود.

آبگیر پارچه قبل از کامپکت
آبگیر پارچه

در کل عملیات تکمیل بخش مهمی از فرایند تولید پارچه میباشد که هم از نظر تولید کنندگان و هم از نظر مصرف‌کنندگان آن بسیار حائز اهمیت است. از این رو چگونگی تکمیل پارچه بر روی کیفیت، مرغوبیت و به مراتب بر روی قیمت آن تاثیر گذار است. تولیدکنندگان و فروشندگان پارچه میتوانند با ایجاد تغییرات در عملیات تکمیل که برای آنها وقت‌گیر و هزینه بر هست قیمت پارچه را کم یا زیاد کنند، پس در نتیجه زمانی که برای تهیه پارچه اقدام کردین و در یک جنس و نوع پارچه دو قیمت متفاوت شنیدین اگر مسئله انصاف و گرانفروشی و از این قبیل درمیان نباشد، میتوانید با سوال راجب عملیات تکمیلی آن پارچه بدنبال دلیل این تفاوت باشید.